Naskah Dongeng Sunda - Carita Sunda - Ditagih Pati Ku Ririwa bagian ka 6

Karangan Kang Abun Burhanudin 

“Amran.. Anak Emak. Teu kudu hanjakal, Ujang.. Sakabeh paniatan ujang pasti kajadian. Ngan ayeuna mah can anjog kana waktuna. Ngan Emak rek amanat hiji deui.  Ujang kudu inget, yeun ujang boga dulur sakembaran, anu baheula kapaksa ku Emak dipiceun di leweung. Geura teangan ku ujang sampe kapanggihna. Lantaran Emak yakin, eta dulur ujang masih aya dikeun na..” cek eta sora tan katingalan.

“Sumuhun, Emak.. Mangga sadaya amanat ti Emak pasti ku kuring dilaksanakeun,” tembal Amran.

Sanggeus kitu, angin anu ngagelebug saeutik saeutik siga anu ngajauhan. Beuki lila beuki tambah jauh. Akhirna mah les kaayan balik deui sabihara bihari.

Amran masih keneh ngahuleng deku di pinggireun makam indungna. Fikiran na kumalayang, inget kana carita hirup indungna basa masih keur aya dikeunna. Hiji kajadian anu sabenerna mah teu ka alaman ku Amran, tapi ngan saukur carita ti indungna. Kieu nu dicaritakeun ku Indung Amran teh.

Indung Amran anu ngaran Arnasih, baheula na cicing di lembur luhur. Manehna boga salaki ngaran na Darminta. Boga anak dua kembar arorok keneh. Nu hiji ngarana Amran, anu hijina Rahmat. Hirupna ngahenang ngahening.  Kaasup jalma anu beurat beunghar di lembur eta mah. Rea ketan rea keton. Sawahna ubluk ablak dimana mana. Ingon ingon na loba geus teu kaitung.

Arnasih boga dulur lanceuk ngarana Bah Soma. Sihoreng dina ieu carita, Bah Soma teh kacaturkeun minangka bapana Bah Sura. Sarua beurat beungharna. Tapi kulawarga Arnasih jeung Bah Sura kabejakeun teu akur. Bah Soma mindeng iri kana kaboga Arnasih.

Dina hiji waktu, kaayaan di lembur meumeujeuna werit. Jalma jalma lembur loba anu leungit, kabejakeun diculik ku walanda. Sabagian loba nu ditarembakan. Pasalna, di lembur luhur dianggap tempat panyumputan para laskar pejuang Hisbullah.

Duka mimitina kumaha, ujug ujug aya beja, datangna walanda ke lembur luhur teh kulantaran aya mata mata Walanda anu khianat ka bangsa urang. Jeung teuing timana asal bejana, Darminta anu dituduh mata mata teh.

Atuh sakabeh warga lembur ambek. Imah Darminta diduruk. Darminta tiwas, ari Arnasih diusir ti lembur.

Satuluyna Arnasih indit sakaparan paran bari mawa dua anak kembarna. Leumpang mapayan leuweung teu puguh tujuan. Hirupna jadi sangsara kadungsang dungsang. Bakating ku ripuhna, Arnasih kapaksa miceun salah sahiji anakna di leuweung.

Di hiji tempat, Arnasih panggih jeung hiji aki aki. Ngarana Aki Juned. Eta aki aki teh luhur ku elmu jembar ku pangabisa. Ngan hanjakal lain elmu hade. Aki Juned nganut elmu siluman.

Nyi Arnasih jeung Amran anu masih orok keneh, satuluyna dirawatan ku Aki Juned. Nyi Arnasih diwarisan sakabeh elmu siluman. Sanggeus sakabeh elmu Aki Juned kapimilik ku Nyi Arnasih, Aki Juned palastra.  

Ti saprak harita, sifat Nyi Arnasi jadi robah. Anu tadina handap asor, hormat ka sasama, ti harita mah jadi sombong. Dina hatena pinuh ku rasa ceuceub hayang males kanyeri ka urang Lembur Luhur anu geus ngalantarankeun manehna jadi hirupna sangsara.

Nyi Arnasih satuluyna ngadidik Amran ku sagala pangabisana. Sakabeh elmuna diwariskeun deui ka Amran. Nya ka Amranlah manehna ngaamanatan supaya males pata ka urang lembur tea. Sanggeus sakebeh elmuna pindah ka Amran, Nyi Arnasih oge akhirna ninggal. Ayeuna Amran boga tugas kudu ngalaksanakeun amanat indungna males pati ka sakabeh urang Lembur Luhur.

Tah kitu jejer caritana kunaon sababna Amran ayeuna boga dendem ka urang Lembur Luhur, utamana ka Bah Sura. Manehna ayeuna boga rencana rek ngagunakeun Ririwa Nyi Rukmini jang nagih pati ka urang Lembur Luhur.

Ayeuna kocapkeun deui Amran. Katempo manehna masih keneh ngahuleng deku di pinggireun kuburan Nyi Arnasih, indungna. Lila lila manehna sadar tina ngalamun na.

“Aing ayeuna boga tugas deui kudu neangan dulur sakembaran aing. Tapi samemehna aing tetep kudu males pati heula ka urang Lembur Luhur,” cek gerentes hate Amran.

Amran tuluy nangtung, kaluar ti eta ruangan. Amran tuluy asup deui ka ruangan nu sejen, tempat anu biasa ku manehna dipake tirakat. Sanggeus aya di jero ruangan, Amran tuluy diuk sila, nyeungeut parukuyan. Terus katempo kunyam kunyem mapatkeun jampe.

“Jin Kalajugang..! Kaluar siah..!,” cek Amran, ngageroan Jin Kalajugang inguan na.

Rieg.. rieg.. ujug ujug saung karasa deui inggeung. Peledug.. ujug ujug katempo aya haseup hideung mulek asup ka jero ruangan. Eta haseup teh muter, beuki lila beuki kandel. Akhirna ngajengelek jadi hiji mahluk pikasieuneun. Sakabeh awakna buluan hidung. Ari huluna botak, tapi katempo aya tandukan. Cakakak eta mahluk seuri nyakakak.

“Ha.. ha.. ha.. Aya naon agan nyalukan kawula..” cek Jin kalajugang.

“Alus.. alus.. Kalajugang.. Andika tetep satia ka kami.. Ayeuna kami butuh bantuan andika.. Geura cokot deui raga Nyi Rukmini, anu ayeuna keur kaasupan ku jurig cai.. Geuwat laksanakeun ayeuna samemeh kaluar mata poe,” cek Amran mere parentah.

“Ha.. ha.. ha.. Mangga, juragan.. Ayeuna keneh ku kawula dilaksanekeun,” cek Jin Kalajugang.

Sanggeus ngomong kitu, eta mahluk robah deui jadi haseup hideung. Tuluy katempo ngipisan deui. Teu lila les eta haseup ngaleungit deui. Cag urang tunda heula.

Ayeuna kocapkeun deui ririwa Nyi Rukmini. Sanggeus gagal mahala ka Ambu Suri, lantaran kaburu kadenge sora hayam kongkorongok, eta ririwa siga nu limbung. Hiber sosoloyongan neangan tempat. Keur kitu kaayaan beuki lila beuki caang. Panon geus mimiti rek bijil. Jerit..! Eta ririwa ngajerit kokocekan.

“Aduuh.. Ampuuun.. Panaaas.. Panaaaas..!” cek eta ririwa.

Eta sora ririwa kadenge ku jalma salembur. Sakabeh jalma kacida reuwasna, sampe sampe jalma jalma nu rek tampian baralik deui. Nu rek indit katajug teu tulus.

Ari ririwa Nyi Rukmini masih keneh muter muter neangan tempat bari terus jejeritan, ngomong panas panas, ceunah. Lila lila eta ririwa rag rag di hiji tempat. Blug..! Kadenge sora anu ngagedeblug. Sapadaharita kaayaan di lembur ngadadak inggeung, karasa siga aya lini. Atuh jalma jalma beuki pohara reuwasna.

Ririwa Nyi Rukmini katempo ngagoler dina taneuh. Wujudna sauetik saeutik robah. Lila lila balik deui saperti wujud Nyi Rukmini anu geus teu aya nyawaan. Na dadana katempo tatu kurut bedog. Katempo tina awak Nyi Rukmini nu geus jadi banusan teh kaluar hiji bayangan hideung. Eta bayangan kasorot ku cahaya panon poe nu mimiti medal, katempo ngaleutikan sauetik saeutik siga lilin anu letay. Lila lila mah les eta bayangan leungit pisan.

Ngendek sakeudeung jleg.. muncul Jin Kalajugang dibarengan ku angin anu ngagelebug, tatangkalan pating pelenod, dahan dahan pareunggasan, daun daun rabeng hiber kasapu ku angin. Eta kaayaan kaayaan anjog kapilemburan, karasa matak ketir. Atuh jalma jalma lembur, beuki ngarasa keeung bae.

Ari Jin Kalajugang kadenge seuri ngabarakatak meni handaruan. “Huaha.. ha.. ha.. hua.. haa.. ha..” Jin Kalajugang tuluy nyamber layon Nyi Rukmini tuluy hiber ka awang awang, bari terus kadenge seuseurian ngabarakatak.

Sora seuri Jin Kalajugang kadenge ku jalma salembur. Jalma jalma sakabehna pada pada nyumput di jero imah, taya nu wani kaluar.

Tua kampung, pa Lebe, Pa Rt, Mang Wardi, Mang Uman, jeung sababaraha urang anu keur marengan aya di tajug tos shalat subuh, sarua maranehna geh pada ngarasa reuwas.

“Beu.. Aya naon deui ieu teh.. Asa beuki araraneh bae di lembur urang teh, “ Cek pa Rt.

“Enya, Pa Rt.. Kuring karek manggih eta aya sora nu ngabarakatak sakitu tarikna, malah dibarengan ku angin gede sagala,” cek Tua Kampung.

“Moa ieu teh pitanda bakal aya kajadian goreng di lembur urang?,” Mang Uman ilu ngomong.

“Nya urang mah ayeuna mah kudu leuwih areling bae, kudu leuwih deukeut ka nu Maha Kawasa,” cek Pa Lebe.

Tuluy kabehan katempo siga nu tingharuleng bingung. Ngendek sakeudeung kadenge Mang Uman ngomong deui.

“Rencana urang kumaha satuluyna poe ieu teh pa Tua?,” tanya Mang Uman.

“Naon tea?,” Tua Kampung malik nanya, siga nu rada malaweung.

“ Masalah ayeuan dihareupan ku arurang tea, asa pajuriwet ku nu araraneh. Masalah Nyi Rukmini nu leungit acan aya laratan na. Terus urang manggihan layon si Gondel. Lamun ditempo tina tatu dina beuheungna sigana aya nu nandasa.” Cek Mang Umang. Ari Mang Wardi mah ti tatadi katempo ngan melenguk bae bingung.

“Nya ayeuna mah kieu bae. Urang pulasara heula layon si Gondel sakumaha umumna, terus nuluykeun neangan Nyi Rukmini deui.. Sugan ari ti beurang mah bisa kapinggih lacakna..” jawab Tua Kampung.

“Kumaha lamun ikhiar neangan Nyi Rukmini teh ulah ngan saukur kucara lahir bae..” cek pa Rt.

“Maksudna urang tatanya ongkoh ka nu ngarti?,” Tua Kampung hayang lewih jentre.

“Enya kitu maksud na mah.. Lantaran kuring ngarasa leungitna Nyi Rukmini teh pasti aya hubungan na jeung nu gaib.. Buktina ti saprak Nyi Rukmini leungit kalah marunculan nu aneh aneh..” Cek Pa Rt daria.

“Tah bener.. Euwueh salah na ari urang ikhtiar mah..” Pa Lebe mairan.

“Nya kitu alus.. Tapi kira kira na ka saha urang tatanya na..?” Tua Kampung menta pendapat.

Kabehan na ngaharukeng. Komo Mang Wardi mah da ti tatadi geh teu kecet kecet. Bakating ku pusing sig ana mah.

“Kumaha lamun urang menta bantuan ka Bah Sura.. Kan di lembur ieu mah ngan Bah Sura bae nu sok remen kadenge tatanya ka dukun teh,” Mang Uman mere pendapat.

“Kuring mah satuju bae.. Ngan naha Bah Sura na bakal daekuen nulungan kitu?,” Cek Tua Kampung ngarasa teu yakin.

“Cuang dicoba bae da euweuh salahna, Pak Tua.. Da buktina keur peuting gaeh pan Bah Sura siga nu sumanget pisan ilu neangan Nyi Rukmini,”  Cek Pa Rt.

“Nya ari kitu mah, hayu cuang tepungan ayeuna keneh Bah Sura na..” Cek Tua Kampung. Atuh sanggeus kitu mah kabehan na balubar rek mulasara heula layon si Gondel.

Teu kacatur kumaha prak prakan na mulasara laon si Gondel. Ayuna urang kocapkeun geus beres bae. Satuluyna Tua Kampung, Pa Lebe, pa Rt, Mang Uman, Mang Wardi arindit deui rek nepungan Bah Sura. Cag urang tunda heula. Cag urang tunda heula.

Ayeuna urang caturkeun kayaan Bah Sura jeung Ambu Suri, basa aya kajadian jalma jalma lembur anu rareuwasun lantara ngadenge Jin Kalajugang nu ngabarakatak seuseurian teh, Bah Sura mah masih keneh ngaguher sare pules pisan. Kitu deui  Ambu Suri, manehna geh masih keneh kapiuhan teu empes empes ti saprak kawenehan jeung jurig Nyi Rukmini tea.

Teu kungsi lila, ingon ingon na, nya embe, nya hayam, nya bebek, kadenge raeng ngasarada patembalan. Embe pating berele, hayam kat kat kut kut, embe wak wak wek wek, kabehanna rame kulantaran wah kitu can diparaban.

Bah Sura ngarasa kagandengan, akhirna ngorejat hudang. Katempo cahya panon poe geus asup tina sela sela bilik jeung sela sela jandela. Bah Sura kaget, panon na kurucam keureuceum.

“Beu.. geuning aing kabeurangan..” Cek Bah Sura. Tuluy manehna huak hauk nyalukan Ambu Suri.

“Suri..! Surii..” Tapi Ambu Suri teu kadenge nembalan. Bah Sura gugulunuk.

“Kamana eta ari si Suri.. Mangkara ari hees keneh mah.. Kebluk pisan,” cek Bah Sura deui. Ngomong kebluk ka Ambu Suri teh, bari jeung manehna ge sarua keblukna, kabeurangan.

Sora ingon ingon terus beuki kadenge reang. Bah Sura turun tina ranjang, tuluy leumpang muka panto kamer. Bari leumpang, kadenge Bah Sura nyalukan deui Ambu Suri. “Suri.. Suri.. Hudang geus beurang,” Tapi Ambu Suri tetep teu nembalan.

Bah Sura mukakeun hordeng kamer nu hijina. Tapi di kamer suwung teu aya sasaha. Bah Sura heran.

“Beu..geuning euweuh di kamer ge.. Kamana eta manusa.. Moal kabur deui mah kitu? Asa kacida lamun kabur deui teh,” Cek gerentes hate Bah Sura.

Bah Sura tuluy leumpang deui rek ka dapur. Breh kasampak Ambu Suri keur ngagoler deukeut lawang anu ka dapur. Nempo kitu Bah Sura meni gogodeg. Disangka ku manehna mah Ambu Suri teh kalah ngadon sare di lawang dapur.

“Beu.. eta kalakuan si Suri.. Bet siga bolon bae, ngadon hees di lawang dapur. Dasar Nini nini kurang warah.. Keun ku aing diwarah pisan sakalian..” cek gerentes Ambu Suri.

Tuluy Bah Sura leumpang deui. Tapi ayeuna mah katempo rada jejengkean, bisi ngagareuwahkeun Ambu Suri nu katempona siga nu pules pisan. Geus aya di dapur, Bah Sura tuluy nyiuk cai sagayung tina gentong, tuluy leumpang deui ka palebah Ambu Suri. Geus anjog, Byurrrr.. Ambu Ambu Suri diguyur ku cai.

Atuh korejat Ambu Suri hudang, panon na culang cileung kaget. Barang ret ka Bah Sura. Ambu Suri langsung ngoceak nyebut jurig, bari dua dampal leungeun na nutupan panon. “ Ju.. jurig.. halik kaditu.. Indit siah jurig..,” cek Ambu Suri, nyebut jurig ka Bah Sura bari jeung ngusir.

Atuh Bah Sura teh jadi ambek. Haok manehna nyarekan Ambu Suri. “Kunaon siah nyebut ka aing Jurig, Suri..?! Hayang ditampiling deui siah ku aing..?!” Cek Bah Sura ambek, nyadeukeutan Ambu Suri, bari leungeun na geus meber meber bae rek nampiling.

Nempo Bah Sura ngadekeutan, Ambu Suri kalah beuki soak. Lantaran ari tetempoan manehna mah, Bah Sura teh pikasieuneun siga jurig Nyi Rukmini anu keur peuting rek nyekek.

Ambu Suri tuluy undur unuduran sieun, bari kadenge sisinglar. “Indit siah kaditu, jurig.. Halik siah.. Kaditu indit, ka sabrang ka Palembang..” cek Ambu Suri bari terus undur unduran.

Bah Sura beuki ambek. Tapi rek nampiling deui mah manehna teu tega. “Aduh.. aduh.. etah kalah beuki angot nyebut ka aing jurig.. Boa owah sugan nya..,” cek gerentes hate Bah Sura, bari terus ngomong.

“Ari sia eling, Suri.. Ngomong ka aing jurig..!,” Cek Bah Sura.

Ambu Suri masih terus undur unduran. Ari suku nu katuhuna teu kahaja tikait kana suku korsi hoe. Atuh gubrag Ambu Suri ngagubrag nangkarak bengkang. Tuluy korejat buru buru hudang deui. Kot kana korsia hoe, belewer dibabetkeun ka Bah Sura. Atuh Bah Sura kaget. Untungna lep manehna masih sempet ngelok. Atuh beledag, korsi ninggang bilik dapur. Borolo..! golombrang..! golombrang..! keprek..! Guluprak..! kadenge barang barang di dapur pating golombrang pating goloprak, sigana mah kawali atawa panci anu digantungkeun dina bilik, kaeundeur jadi maruragan, jadina rame kadenge pating golombrang.

Bah Sura bener bener ambek ayeunamah. “Bangkawarah siah.. Kalah ngaruksak.. Ieu mah lain antep antepeun,” cek Bah Sura bari matana bolotot ambek.

Nempo Bah Sura molotot, Ambu Suri anu can kumpul pisan lelembutan na, beuki sieuneun bae. Sabab anu katempo ku manehna mah Bah Sura teh jurig anu pikasieuneun. Atuh Ambu Suri buru buru lumpat muru panto, ari leungeun nyokotan naon bae, nya asabak, gelas, atawa naon bae nu kapanggih, dibabet babetkeun ka Bah Surua. Kit una teh bari tuluy sisinglar.

Nempo kitu, Bah Sura geus teu bisa sabar deui. “Bangkawarah.. Ieu mah lain antep antepeun.. Bisa ancur kabeh barang barang anu aya di imah ieu,” cek gerentes Bah Sura.

Bah Sura tuluy mundur, katempo siga nungawahan. Tuluy manehna luncat rek nubruk Ambu Suri. Atuh Ambu Suri beuki soak pisan. Pas Bah Sura luncat, Ambu Suri ngahindar, bari leungeun na hiding mukakeun panto.

Atuh tolongjong Bah Sura nolonjong labas ngaliwatan panto. Jeger nabrak tiang imah, gulitik gulitik labuh kana golodog, bungrag nangkarak bengkang.

Ari Ambu Suri buru buru kabur liwat dapur, bari tulung tulungan aya jurig aya jurig.

Ari Bah Sura, saking ku ambekna geus poho kana kanyeri. Tulut manehna hudang lumpat ngudag Ambu Suri. Akhirna salaki pamajikan paudag udag siga bolong anu keur ulin udag udagan.

 

Nyambung ka eps salajengna. 

Komentar

Postingan populer dari blog ini

Carita Sunda Dunya Ilang Naraka Sumanding (Akibat Beunghar Ladang Nyupang) Bagian Ka 1

Naskah Dongeng Sunda - Carita Sunda - Ditagih Pati Ku Ririwa bagian ka 5

Dongeng Sunda Pocong Katalimbeng